zaterdag 16 juni

installatie i.s.m. Goethe Institut Amsterdam in het kader van IN ME, the PARADOX of LIBERTY

Rondleidingen: ZATERDAG 16 juni om 15:00 uur, 16:00 uur en 17 uur vertrek vanuit de tentoonstelling Paradox: The Limits of Liberty

Reserveren verplicht: mail@castrumperegrini.nl

.
Eind april gaan kunstenares Amie Dicke, curator Michiel  van Iersel en Lars Ebert, van Castrum Peregrini, met een stoel op reis van Amsterdam naar het Haus der Kunst in München. De stoel behoord tot het interieur van Castrum Peregrini, tijdens de  Tweede Wereldoorlog een toevluchtsoord voor Duits-Joodse onderduikers. Op de weg terug nemen de reizigers een stoel mee uit München, die door Paul Ludwig Troost werd ontworpen voor het  ‘Haus der deutschen Kunst’ dat in 1937 werd geopend. Deze stoel wordt tijdelijk geïntegreerd in de historische omgeving van Castrum Peregrini.

vrijdag 15 juni, 20:00 uur

Goethe-Institut, Herengracht 470 – Amsterdam

After Aura debat i.s.m. Castrum Peregrini

toegang: €5; met korting: € 3

voertaal: Engels

De tijdelijke uitwisseling van twee stoelen uit Castrum Peregrini en het Haus der Kunst in München (zie After Aura) geeft aanleiding tot een debat over de omgang met historisch beladen architectuur. Met o.a. Ulrich Wilmes (hoofd tentoonstellingen bij het Haus der Kunst), Michiel van Iersel (non-fiction Amsterdam), Amie Dicke en Maria Rus Bojan (curator Performing History, Venice 2011).

De stoel is te bezichtigen op de onderduik etage op ZATERDAG 16 juni tijdens de rondleidingen om 15uur, 16uur en 17uur RSVP: mail@castrumperegrini.nl

English version

At the end of April 2012, Amsterdam-based artist Amie Dicke, curator Michiel van Iersel, journalist Kristina Petrasova and Castrum Peregrini programme co-ordinator Lars Ebert will accompany a chair travelling from Castrum Peregrini in Amsterdam to the Haus der Kunst in Munich. This chair was part of the furniture at Castrum Peregrini when the building served as a hiding-place during WWII. From Munich, the travellers will bring back a chair designed by Hitler’s favorite architect at the time, Paul Ludwig Troost, who also designed the ‘Haus der Deutschen Kunst’, which opened in 1937 as the first representative monumental building of the Third Reich. This temporary exchange of chairs addresses a variety of issues
around the question how to deal with historically loaded heritage.

On Saturday 16 June, there will be guided tours to the chair installation as well as the hiding-place at Castrum Peregrini. The tours take place at 15, 16 and 17hrs as part of the exhibition Paradox – Limits of Liberty . Reservations are required on mail@castrumperegrini.nl

free admission

This project is supported by the Goethe Institut Amsterdam and Mapping Future Heritage.

AU/RA

Amsterdam based artist Amie Dicke has previously worked in the historic context of Castrum Peregrini. In her broadly and enthusiastically reviewed work Claustrophobic, she made a ‘death mask’ of an interior, which in the end revealed the aura of an empty apartment.  Her new work will continue her quest for hidden layers of history. Here is a littel preview from her research at the original war-time hiding floor. Expect some exciting work to come up in the next month and join us in our dialogue on heritage and contemporary artwork.

While seeing Amie work with gold and books we had to think of a poem of Stefan George:

Alles habend alles wissend seufzen sie:
> Karges leben! drang und hunger überall!
Fülle fehlt!<
Speicher weiss ich über jedem haus
Voll von korn das fliegt und neu sich häuft –
Keiner nimmt . .
Keller unter jedem hof wo siegt
Und im sand verströmt der edelwein –
Keiner trinkt . .
Tonnen puren golds vertreut im staub:
Volk in lumpen streift es mit dem saum –
Keiner sieht.

Met leedwezen ontvingen we het bericht dat 7 maart 2012,  Manuel Goldschmidt (Berlijn, 8 oktober 1926) is overleden. Hij was sinds het  ontstaan in 1942 tot zijn afscheid in 2002 nauw betrokken bij het reilen en  zeilen van Castrum Peregrini. Samen met Wolfgang Frommel (1902 – 1986), Gisèle  d’ Ailly van Waterschoot van der Gracht  (1912) en Claus Bock (1926 –  2008) vormde hij het centrum van de toenmalige Castrum Peregrini vriendenkring. Als rechterhand van Wolfgang Frommel en als directeur en  uitgever bepaalde hij 40 jaar lang (van 1962 tot 1998) de koers van de stichting en haar uitgeverij. Manuel Goldschmidt publiceerde meerdere gedichten en bundels onder het pseudoniem Manuel Claussner.

Namens Gisèle d’Ailly van Waterschoot van der Gracht, het bestuur en de medewerkers van Stichting Castrum Peregrini,

Michael Defuster, directeur
Jan Rozenbroek, voorzitter bestuur

Amsterdam, 7 maart 2012

Peter Brusse over Manuel Goldschmidt in Vrij Nederland

IN MEMORIAM

Manuel

Goldschmidt

Wir trauern um  Manuel Goldschmidt, geboren in Berlin, 8 Oktober 1926, gestorben 7. März 2012 in De Bilt. Er war von der ersten Stunde an, von 1942 bis zu seinem Abschied 2002,  eng verbunden mit Castrum Peregrini. Zusammen mit Wolfgang Frommel (1902 – 1986), Gisèle d’ Ailly van Waterschoot van der Gracht (1912) und Claus Victor Bock (1926 – 2008) bildete er das Zentrum des damaligen Castrum Peregrini  Freundeskreises. Als rechte Hand van Wolfgang Frommel, als Direktor und Verleger bestimmte er 40 Jahre lang (von 1962 bis 1998) den Kurs der Stiftung und ihres Verlages. Manuel Goldschmidt publizierte Gedichte unter dem Pseudonym Manuel Claussner.

Im Namen von  Gisèle d’Ailly van Waterschoot van der Gracht,
des Vorstands und der Mitarbeiter von Castrum Peregrini,

Michael Defuster, Direktor
Jan Rozenbroek, Vorsitzender des Vorstands

Siehe auch den Nachruf von Tilman Krause in Die Welt.

Castrum Peregrini feliciteert Henk van der Waal met de Ida Gerhardt Prijs die hij vrijdag 16 maart voor zijn dichtbundel ‘Zelf worden’ heeft ontvangen. In ‘Zelf worden’ staan prachtige vriendschaps- gedichten geinspireerd op de foto van de vrienden van de onderduikers bij Castrum Peregrini.

Uit het jury rapport:

De dichter weerspiegelt zijn eigen gemoed maar vertoont in drie gedichten die over vriendschap gaan, ook de voorbije levens van enkele voormalige onderduikers in Amsterdam.

Der letzte Jünger

Stefan Georges

Zum Tod von Manuel Goldschmidt. Von Tilman Krause.

Dieser Artikel erschien in Die Welt am 9. März 2012

—

Er war wirklich der Letzte. Manuel Goldschmidt, der vorgestern in einem Utrechter Pflegeheim mit 85 Jahren zu atmen aufgehört hat, schließt ein Kapitel deutscher Geschichte, deren Protagonisten in den letzten Jahren durch ihr Abtreten bei den Nachgeborenen immer die nämlichen Gefühle auslösten. Erstaunen, dass es sie noch gab, bei denen, die ihnen nicht nahestanden. Dankbarkeit bei jenen, die durch die Begegnung mit ihnen zumindest noch einen Hauch dessen verspüren durften, was das einmal war: die deutsch-jüdische Symbiose.

So tat Goldschmidt, den seine assimilierten Eltern auf den urpreußischen Namen “Fritz” getauft hatten. Als solcher kam er am 8. Oktober 1926 in Berlin zur Welt. Er verließ Deutschland 1937. In Holland nahm ihn dieselbe Quäkerschule auf, in die sich auch Bock gerettet hatte. Für beide erwies sich der Kontakt zu Wolfgang Frommel (1902 bis 1986) als lebensbestimmend. Der ehemalige Rundfunkmann und Georgianer vermittelte den “Untertauchern” jene “Pilgerburg” an der Amsterdamer Herengracht als Asyl, die heute noch von ihrer Besitzerin, der nunmehr 99 Jahre alten Gisèle Waterschoot van der Gracht bewohnt wird. Als die Deutschen endlich das Land geräumt hatten, band Frommel sie dann in sein
Redaktionsteam ein. Man blieb im “Castrum” beisammen und schuf dort ein geistiges Zentrum, das nicht nur den “Kreis ohne Meister”, wie
das epochale Buch von Ulrich Raulff überschrieben ist, aufrechterhielt. Das “Castrum” bildete auch einen Sammelpunkt für die jüdischen
Emigranten. Hier pflegten sie ihre Erinnerungen und setzten ein “geheimes Deutschland” aus der Zeit vor der Schoah auf ebenso diskrete wie
energische Weise fort.

Diskret und energisch zugleich: So darf man wohl auch das Charakterprofil Manuel Goldschmidts bezeichnen. Der gelernte Innenarchitekt, zunächst “dem Herzen Frommels am nächsten”, wuchs schon bald in die Rolle des operativen Zeitschriftenmachers hinein. Er drückte dem Blatt seinen Stempel auf. Als er die “Schriftleitung”, wie man an der Herengracht noch sagte, Mitte der Neunzigerjahre abgab, verfiel die Zeitschrift in Diadochenkämpfen, von denen sie sich nicht mehr erholt hat. 2008 wurde sie nach 56 Jahrgängen eingestellt.

Sie war ein Generationenprojekt gewesen. Sie hatte gekündet vom Überlebenswillen und vom Lebensbewältigungselan einer Gruppe von Menschen, die sich dem Geist der Freundschaft und der Vermittlung spiritueller Werte verschrieben hatten. Bangemachen galt nicht – so wenig wie Dekonstruieren, Demystifizieren und was an geistigen Strömungen sonst noch kam. Man hielt sich an Grillparzer: “Will meine Zeit mich bestreiten, ich lasse es ruhig gescheh’n. Ich komme aus anderen Zeiten und hoffe in andere zu geh’n.” Als letzter Unzeitgemäßer dieses Schlages ist nun auch Manuel Goldschmidt gegangen.

November 2011 – Maart 2012

Bas van Putten – Martin Reints – Maria Barnas – Joke Hermsen – Erik Menkveld – Geer Groot – Xandra Schutte

In het seizoen 2010 – 2011 bracht Castrum Peregrini onder de titel Mythes van onze tijd een serie lezingen over verschijnselen, gewoontes,  gebruiken en opvattingen  waaraan haast mythische dimensies kleven. Inspiratiebron voor de serie was het boek Mythologieën van Roland Barthes. Onvermijdelijke Mythes is een vervolg op Mythes van onze tijd . Een selectie uit beide series zal worden gepubliceert bij Uitgeverij Cossee en in De Groene Amsterdammer. Zie ook de tekeningen die Neel Korteweg tijdens de lezingen maakt van de sprekers.

Onvermijdelijke mythes

Een inleiding door Jan Baeke

In 1957 verschijnt het boek Mythologieën van Roland Barthes, een bundeling van essays die hij eerder in Esprit en Lettres Nouvelles publiceerde. Barthes bekritiseert in zijn essays de praktijk om iets dat sterk cultuurgebonden is voor natuurlijk te laten doorgaan. Hij wil de ideologie ontmaskeren die schuilgaat achter die zogenaamde mythes, die als vanzelfsprekend voorgeschotelde verschijnselen uit het domein van de massacultuur, in de taal van de massacultuur.

Barthes bracht een manier van beschrijven en analyseren in stelling die ons hielp de verborgen agenda van de bourgeoisie te doorzien. Kan dat nu nog? Is de aanpak-Barthes nog altijd hanteerbaar? En is er nog wel een bourgeoisie? En is het nog altijd ‘de bourgeoisie’ die ons de pseudonatuurlijke cultuurverschijnselen levert die we als mythische kenmerken van onze cultuur beschouwen?

De antwoorden op deze vragen hangen natuurlijk af van de definiëring van de in de vraag opgenomen begrippen. Hoe definieer je bourgeoisie? Zijn dat de verzamelde keurige burgermensen met hun klassieke normen en waarden of horen de rijke en arme klassen van vandaag daar ook bij? Kent de bourgeoisie een nieuwe 21-eeuwse verschijningsvorm?

Om met die laatste vraag te beginnen, ja en nee. Er is een 21-eeuwse bourgeoisie en die is voortgekomen uit de laat twintigste eeuwse geïndividualiseerde burger die of persoonlijke ruimte veroverde dankzij de welvaart van een bestaan als young urban professional of in de popularisering van het gewone, het emotionele en het (zogenaamd) authentieke een goed verfilmbare rancune wist te ontwikkelen. Die zogenaamde yup had een andere opvatting op de rol en plaats van de mens in de samenleving dan zijn of haar ouders en grootouders. Maar ook de yuppieburger week in essentie, dat wil zeggen naar zijn persoonlijke waarden en verlangens gemeten, niet erg af van de vorige burgergeneraties. Ze eisten meer recht op geluk, op welvaart en op vrije consumptie, maar ook voor hen geldt net als voor zo ongeveer iedereen en zeker iedereen in het westen, dat de natuurlijke uitkomst van het leven ligt in het hebben van een vaste partner, een gezin met kinderen, een huis en een auto, een zeker bestaan met ruimte voor persoonlijk gewin. En op die zekerheid natuurlijk de mogelijkheid macht uit te oefenen over het eigen leven en al naar gelang de ambitie ook over enkele of vele mensen. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, maar dat zijn eerder de uitzonderingen die de regel bevestigen. En deze aspecten zijn ook nu nog altijd dominant en leveren een bepalend kader voor de gewenste maatschappelijke orde.

Al zijn de gezinswaarden niet onzichtbaar, de ideologische vlag wappert toch vooral op en voor de eigen verlangens en wensen. De 21-eeuwse burger is een hedonist, die met zijn consumptiepatronen tot uitdrukking wil brengen bij welke klasse hij hoort en welke identiteit daaraan verbonden is. De hedendaagse burger bouwt met de koop van afzonderlijke consumptiegoederen een profiel op van voorkeuren en opvattingen dat overeenkomt met het profiel van mensen die hetzelfde consumptiepatroon hebben. Als die consumptieve drive als een wezenskenmerk van de huidige bourgeois kan worden gezien, dan bestaat de huidige maatschappij meer dan ooit uit burgers. Zo kunnen we de meeste mensen die de samenleving dirigeren gerust als representanten van de bourgeoisie beschouwen. Dat geldt voor de bankiers net zo goed als voor de zendercoördinatoren, voor de grote spelers in de entertainmentindustrie (De Mol, Van den Ende, Oerlemans in Nederland) als voor de mediaconglomeraten (Hachette, Bertelsmann, News Corp., nu in opspraak, evenals Berlusconi), voor de politici als voor de bekende Nederlanders.

Wat ook anders lijkt dan in Barthes’ tijd is dat de agenda’s momenteel niet zo verborgen zijn, door de alomtegenwoordigheid van de media. Al is die alomtegenwoordigheid van de media, het feit dat iedereen tegenwoordig producent is van ‘nieuws’, wel genoeg reden om te veronderstellen dat er verborgen agenda’s zijn. Want totale openbaarheid verlamt, maakt mensen die iets te regelen hebben argwanend. Sommige zaken vragen om een zekere onzichtbaarheid; in belangrijke mate ook het besturen van een land en het inrichten van een samenleving. Maar de verborgen agenda’s die er zijn, lijken niet meer gericht op wat ooit wel indoctrinatie werd genoemd, het mensen er toe brengen een bepaald ideologisch kader te omarmen om zo het publieke domein vorm te geven. Want de ambities en doelen zijn helder en van alle tijden: het streven is bestaanszekerheid, geborgenheid (gezin), macht en persoonlijk gewin. Dus ook in de tijd van Barthes waren dit de onderliggende doelen, alleen was de maatschappij minder open, hadden bepaalde klassen toegang tot informatie waar anderen niet bij kwamen en was er een sociale structuur waarin een collectieve ideologie het individuele denken sterk bepaalde. De collectieve ideologie die onze huidige maatschappij in belangrijke mate vormt is die van het consumentisme en daar is niks verborgens aan.

De mythes die Barthes uitgevent zag in de massacultuur van zijn dagen, zijn veranderd. Niet in essentie, naar de ‘verborgen agenda’ gemeten, maar wel in verschijningsvormen, in toon en tactiek, in gevechtshouding. Want we leven immers in een mediacratie, een wereld die zich eerst en vooral openbaart in de vele media die voorhanden zijn. Dan is het ook nog eens een mediacratie die consumptie en productie van beelden en imago’s sterk heeft gedemocratiseerd. De beelden en imago’s zijn steeds minder waard, maar iedereen kan er mee aan de haal.

En omdat er camera’s op alles en iedereen staan, en kijker en bekekene in een soort overtreffende trap van mediaporno om elkaar heen krioelen en kronkelen is het voor de verongelijkten en de wraakzuchtigen onder ons (maar voor anderen ook, wees gerust) bijzonder aantrekkelijk om steeds maar weer nieuwe mythes te creëren.

Er komt een tsunami van radicale moslims. Mensen met een dubbele nationaliteit zijn niet te vertrouwen. De Grieken zijn verkwisters en moeten uit de Eurozone worden gegooid. Kunst waarvoor geen markt is, is overbodige kunst. Het KNMI moet zijn subsidie ontnomen worden, want zij kiezen partij in het klimaatdebat, namelijk als aanhangers van de theorie over de opwarming van de aarde. Minimumstraffen zijn gewenst. Er moet een boerkaverbod komen. De wet openbaarheid van bestuur verhindert adequaat regeren.

Maar deze mythes zijn doorzichtig, die worden hooguit geloofd door mensen die niet beter weten, die eigenlijk niets willen weten en al dit soort problemen en meningen hebben uitbesteed aan populistische en machtshongerige politici. En degenen die dit soort mythes willen creëren hebben weer niet het fanatisme of de gewiekstheid om die mythes ook echt te verankeren in de samenleving. Ze roepen wat en lopen weer weg. Wilders als sterkste representant van de mythebakkerij geeft zelfs geen enkele toelichting op zijn mythologiserende statements en wil nooit over zijn opmerkingen praten.

Interessanter is dan ook de mythe dat Wilders en zijn kompanen de werkelijke vertegenwoordigers van het volk zijn en als politieke activisten buiten de Haagse kliek opereren. Of de mythe dat Wilders staat voor wat hij zegt. Grappig is in deze de volhardendheid van de SP om precies te volgen hoe Wilders stemt bij onderwerpen die op de agenda staan en in hoeverre die aansluiten bij het programma van de PVV. Het zal u misschien niet verbazen dat Wilders vrijwel nooit in overeenstemming met zijn eigen PVV-programma stemt.

Zo wordt er nogal wat geworsteld met mythes. Zeker nu ideologie en praktisch handelen zo naast elkaar zijn komen staan. Moet een partij nu tegen zijn eigen verkiezingsprogramma stemmen om het kabinet de duimschroeven aan te draaien of vervreemd je je dan van je kiezers en je eigen geweten. Hoe zit het eigenlijk met de mythe van het geweten?

Vanuit een heel andere invalshoek (na een essay van Kousbroek) schreef H.J. Schoo in de Volkskrant op 1 november 2003 onder het kopje politieke mythologie dat herlezing van Barthes leidt tot de verontrustende gedachte dat er de afgelopen decennia iets wezenlijks verloren is gegaan. Aan de manier waarop we onszelf en de samenleving bekijken ontbreekt iets waardevols: geoefende, gedisciplineerde scepsis. Belangrijke twintigste-eeuwse dragers van de eeuwenoude sceptische traditie waren grote kritische systemen als marxisme, psychoanalyse en (in veel mindere mate) de semiologie à la Barthes – allemaal denkwijzen die intussen grotendeels uit het intellectuele leven zijn gebannen.

Het prijsgeven van geoefende scepsis, waarin marxisme en psychoanalyse lange tijd voorzagen, heeft ons intellectueel niet weerbaarder gemaakt – eerder naïever en goedgeloviger. Wie zich vervolgens (haast onvermijdelijk) door de wereld bedrogen voelt, vlucht veelal in cynisme en ressentiment. Terwijl scepsis het politiek-maatschappelijke debat voedt, bederft cynisme iedere discussie.

En cynisch lijkt onze tijd bij uitstek. We hebben een kabinet dat geen zin heeft om naar argumenten te luisteren (en de ambtenaren om de bewindslieden van de weeromstuit ineens nog minder, alsof er van alles in hun werk vraagt om wraak op degene die ze vroeger serieus namen), dat van alle Nederlanders consumenten maakt in plaats van burgers, dat geen bezwaar ziet in samenwerking met een partij die haat zaait en de verongelijktheid voedt en een partij die er theocratische standpunten op na houdt die in strijd zijn met de grondwet.

Daarnaast zijn de dragers en de vormgevers (naast de grote bedrijven die groot zijn geworden door het verkopen van een imago, denk Nike, Apple) van de massacultuur, de media niet minder cynisch. Gaat het om tv dan kan het niet ranzig genoeg, cultuur die aan kunst raakt, hoe simpel ook, wordt als elitair en moeilijk gezien, kijkcijfers tellen boven alles. En in de mediaomgeving die via internet functioneert, is de puberale benadering (veel aandacht vragen voor je eigen emoties, je eigen observaties, je eigen sympathieën) het meest succesvol, zie Facebook. Het kan ook anders, bewuster, uitdagender, voorbij aan de gemakzucht om je eigen kleine wereld als de werkelijke wereld te zien.

Kennis is geen waarde meer. We kunnen het misschien toeschrijven aan de uitverkoop, de verplatting van het postmoderne gedachtegoed met zijn relativerende noties, of aan de onbetrouwbaarheid van de gezagsdragers, het landsbestuur en de politici die met de afbraak van het onderwijs, hun gedoogbeleid, hun inconsistente keuzes en hun gedraai het idee van geloof en vertrouwen in instituties en hun vertegenwoordigers om zeep hebben geholpen. We kunnen het de mensen verwijten die zich binnen de wereld van de massamedia als gehaaide ondernemers hebben kunnen ontplooien en alles wat er nog aan verheffing werd gedaan wegblies met fastfood en porno voor de geest. We kunnen het de elite verwijten die meegezogen in de drukdoenerij van de virtuele wereld sympathie begon te krijgen voor culturele verschijnselen uit het domein van de gewone man: als je ’s avonds moe thuis komt is het best leuk om even naar een soapserie te kijken; het is natuurlijk kitsch, maar wel echt, die Andre Hazes enz. We kunnen het de ouders verwijten die sinds de jaren tachtig heel bewust kinderen kregen en gingen leven en handelen naar de gedachte dat al die kinderen bijzondere en unieke individuen zijn (wat ze in zekere zin zijn), supertalenten in hun eigen klasse (wat ze meestal niet zijn). We kunnen het iedereen verwijten die menen recht te hebben op geluk en dat het uiteraard de maatschappij te verwijten valt, als jou en mij een ongeluk overkomt. We hebben ook allemaal recht op het uiten van onze emoties en natuurlijk op onze eigen mening, die net zoveel waard is als iedere andere mening. We kunnen het de mensen verwijten die zijn gaan geloven in veel geld omdat er overal veel geld te halen viel, niet in de laatste plaats voor beroemde mensen. We kunnen het de mensen verwijten die beroemd zijn op haast religieuze wijze serieus nemen. Wie daar eenmaal een talent voor heeft ziet in dat het tegenwoordig ook mogelijk is om beroemd te zijn zonder dat je een noemenswaardige kwaliteit hebt die verder gaat dan een aantrekkelijk lichaam, een grote bek, liederlijk gedrag en een groot geloof dat alles feestelijk en leuk en gezellig moet zijn. Heel wat Nederlanders zijn inmiddels beroemd omdat ze ….beroemd zijn.

De door Castrum Peregrini georganiseerde lezingen over de onvermijdelijke mythes van onze tijd laten zien dat kennis wel een waarde vertegenwoordigt. Dat meningen ook kunnen worden gepaard aan kennis van zaken en dat we dan ook nog iets kunnen opsteken van zo’n mening, dat we op het pad worden gebracht van vragen en inzichten die zowel bevreemding als instemming wekken, die ons verontrusten en behagen. En die ons waarschijnlijk met een nieuwe blik naar de werkelijkheid doen kijken, bevrijd van een mythe waarvan we niets eens wisten dat die ons beknelde.

De Mythe en de spreker

.
Neel Korteweg maakt al jaren kleine portretten van de sprekers op onze salonavonden. Ook de reeks Onvermijdelijke Mythes  liet ze zich niet ontgaan. Een selectie:

14 mei 2010: Bas Heijne en Maarten Doorman

13 december 2011: Martin Reits en Maria Barnas

7 februari 2012: Joke Hermsen en Erik Menkveld

6 maart 2012: Xandra Schutte en Ger Groot

De n8 jongeren-jury makte haar keuze uit de 40 deelnemende musea van Amsterdam aan hand van criteria zoals coherentie van n8 programma en bestaande collectie, toegankelijkheid  voor een jong publiek, e.a..

“Relatief kleine ruimte die toch ongelofelijk boeiend blijft, hele leuke en lieve mensen. De sfeer valt te omschrijven als; persoonlijk, intiem, leerzaam maar vooral leuk.”

Punten waarop de musea werden beoordeeld:

– een programma bieden met een duidelijk verband met de eigen collectie,

– een thematisch geheel van de programma onderdelen,

– met programmering een nieuwe invalshoek op een thema bieden,

– de ervaring en de sfeer ter plekke

De  belangrijkste bevindingen van de juryleden over “De Nacht is de Dag van de Onderduiker”,  het n8 programma van Castrum Peregrini.

1. ‘een duidelijk verband tussen n8 programmering en Castrum Peregrini. Velen kennen het onderduik  verhaal van Anne Frank en weten wat in WOII is gebeurd, maar de rondleiding naar de onderduik etage ter plekke o.l.v. een acteur die de interactie opzocht met het publiek bij Castrum Peregrini gaf een nieuwe invalshoek en viel erg in de smaak.’
2. ‘de jury was erg verrast door de programmering, de juryleden waren onder de indruk. Er hing een bijzondere sfeer en er was aan details gedacht, er werd bijvoorbeeld bloembollensoep geserveerd en Nocturnes (muziek) afgespeeld.’
3. ‘de programmering sprak de jury vooral aan omdat het zo persoonlijk was en op die manier de museumnacht doelgroep  uitermate goed wist aan te spreken.’
4. ‘doorslaggevend was uiteindelijk het feit dat Castrum Peregrini erin slaagde zonder al teveel collectiestukken, maar  eerder met immaterieel erfgoed een sterke programmering bracht die een indruk achterlaat op de bezoekers.’

De jury is samengesteld uit de doelgroep van de museumnacht; 22 jongeren tussen de 18 – 35 jaar met een zeer diverse achtergrond en allemaal een eigen expertise.

De n8 is de dag

van de onderduiker

Bloembollen werden in de hongerwinter 1944/45 uit nood gegeten; tijdens de n8 bij Castrum Peregrini was het een smakelijk hapje voor de bezoekers die alles wilden weten over de n8 tijdens de oorlog in Amsterdam: op de straten, de geheime kunstpodia, in de onderduik of gewoon, in het alledaagse bestaan. Bezoekers konden kranten uit de oorlogstijd lezen, orginele film-, beeld-, en geluidsfragmenten bestuderen en een echte schuilplek bezoeken. Dit origineel behouden vertrek was speciaal voor de n8 opengesteld. In kleine groepjes kon je onder leiding van acteurs Gable Roelofsen en Sarah Jonker dit unieke interieur bezoeken,- je moest wel een vriend maken ter plekke, want alleen met een vriend overleef je de onderduik. Uitgerust met knijpkatten kon je zo terug in de tijd, in de verduisterde nacht van de bezettingsjaren…

In de projectruimte was er een lezingenmarathon: Erik Somers (NIOD) nam ons mee naar de bezettingstijd met originele filmopnames uit een onderduikpand, Lili Jampoller, ooggetuige, vertelde van haar nachtervaringen uit de oorlog, Teresien Da Silva (Anne Frank Stichting) las over de nacht van de Familie Frank, Marcel Prins over het project Andere Achterhuizen en Tijs Goldschmidt, evolutiebioloog, over het vingeraapje en andere onderduikers en nachtdieren. Chris Kok, singer-songwriter, song odes aan de nacht.

Via de mail bereiken ons vele reacties, o.a. deze:

“Beste mensen,

Gisteravond nam ik deel aan de museumnacht en had het geluk dat ik mee kon met de eerste rondleiding in de onderduiketage. Wat een bijzondere en indrukwekkende ervaring. Door met een kleine groep mensen in het schemerdonker op de etage te zijn, het verhaal te horen, gedichten uit te wisselen ontstond een gevoel. Een mengeling van angst, saamhorigheid, hoop en wanhoop. Het is een ervaring die ik niet snel zal vergeten, die doet nadenken over vriendschap, over passie, over de schoonheid van taal.

Ik wil hiervoor bedanken, deze avond zal me lang bijblijven en ik zal met  belangstelling de activiteiten van Castrum Peregrini volgen….”

Castrum Peregrini was een onderduikplek tijdens WOII en is vandaag een cultureel centrum voor contemporair werk in historische context.Wat was het een fantastische n8,- dank aan alle bezoekers, vrijwilligers en bijdragers van het programma bij Castrum Peregrini.

En hieronder foto’s van Simon Bosch:

Curator-in-Residence

Axel John Wieder

17.10.2011 – 14.11.2011

.
Dieses Residenzprogramm ist eine Zusammenarbeit des Goethe-Instituts Amsterdam mit Castrum Peregrini – Intellectual Playground

Im Herbst wird der Berliner Kurator und Autor Axel John Wieder(*1971) einen Monat als curator-in-residence in Amsterdam verbringen. Er wohnt und arbeitet in dieser Zeit in der Wohnung, die von 1942-1945 der Zufluchtsort der Untertauchern des Castrum Peregrini war.

Die Untertaucherwohnung ist bis heute nahezu unveändert. Das kreative Schaffen und Konzentration halfen damals dem Kreis von Freunden um Wolfgang Frommel und Gisèle van Waterschoot van der Gracht überleben. Auch heute stehen die Werte Freiheit, Freundschaft und Kultur zentral in der Arbeit von Castrum Peregrini. Die Zusammenarbeit mit dem Goethe Institut schlägt auch eine Brücke zur deutschsprachigen Kultur, die eine bedeutende Rolle für die Untertaucher des Castrum Peregrini  spielte.

Ein Eindruck der Untertaucherwohnung:

In opdracht van Castrum Peregrini heeft Michiel Schuurman in het voorjaar een posterserie voor de tentoonstelling Matter of Monument ontworpen. De posters zijn nu genomineerd voor de prestigieuze Dutch Design Award.

DE NACHT IS

DE DAG VAN DE

ONDERDUIKER

5 november 2011, 19 – 02 uur

Ontdek de bescherming van de nacht: vrij van controle, vrij om jezelf te zijn en samen met lotgenoten buiten
het reguliere leven om leven, dromen, vriendschappen sluiten en de smaak op je tong hebben van authentieke Hongerwinter gerechten, gecombineerd met hedendaagse drank…

De nacht kent haar eigen regels, zeker in oorlogstijd. Tijdens WOII overleefde een groep jongeren bij Castrum Peregrini in de onderduik. Uit nood leefden ze als nachtdieren. Hoe dit eruit zag en beleefd werd staat centraal in ons gevarieerde programma tijdens de Museum Nacht 2011.

Vanaf 19 uur komen doorlopend en met herhaling de volgende bijdragen over de bühne :

Gable Roelofsen – Acteur en oprichter van toneelgezelschap Het Geluid uit Maastricht begeleidt de hele avond door kleine groepjes bezoekers naar de authentieke schuilplek van Castrum Peregrini elders in het pand. Ter plekke een vriend/vriendin maken is een voorwaarde om je te kunnen inschrijven voor deze spannende tocht naar het appartement drie hoog, waar je kunt beleven hoe het is om in een kleine ruimte ‘s nachts je leven te moeten leven. Door hun onderlinge vriendschap en hun culturele activiteiten konden de onderduikers hun geestelijke vrijheid behouden.

Erik Somers – Auteur van ‘Het Grote 40 – 45 Boek’ is  als historicus werkzaam bij het NIOD. Erik Somers schetst een beeld over het  Amsterdamse nachtleven tijdens de oorlog. Hij maakt daarbij gebruik van unieke beeld- en geluidsfragmenten van o.a. variété optredens uit die tijd.

Lili Jampoller Couvee – Als kunsthistorica was ze verbonden aan het Van Gogh Museum. De zeer montere 96-jarige maakt ons als ervaringsdeskundige deelgenoot van haar herinneringen aan het nachtleven tijdens de onderduiktijd.

Tijs Goldschmidt – Bioloog en bekend auteur van o.a. ‘Darwins Hofvijver’, vertelt over het nachtactieve vingeraapje uit Madagaskar. Hij onthult de eigenschappen over welke een rechtgeaard nachtdier moet beschikken…

Teresien da Silva – Hoofd van de afdeling Collectie & Research van de Anne Frank Stichting, belicht specifiek de nachtfragmenten uit het  beroemde dagboek en toont daar ook beeldmateriaal bij.

Marcel Prins – Initiatiefnemer van de site andereachterhuizen.nl , verzamelde onderduikverhalen uit heel Nederland. Hij laat opnamen van onderduikers horen die over hun nachtleven vertellen.

Chris Kok – Singer-songwriter brengt de hele avond door muzikale intermezzo’s: mooie nachtmuziek (nocturnes), maar ook liedjes uit de oorlogsjaren.

Zie ook: http://www.n8.nl/2011/musea/castrum-peregrini/

Het programma vindt plaats in de expositieruimte van Castrum Peregrini aan de Herengracht 401 (ingang Beulingstraat) in Amsterdam.

Bestel je tickets bij de n8.

Amsterdam Fringe Festival

Het Amsterdam Fringe Festival vindt plaats van 1 t/m 11 september 2011 en Castrum Peregrini doet mee.

Tien dagen lang staan de (inter)nationale voorlopers uit de rafelranden (fringe) van de artistieke scene in de schijnwerpers. De deuren naar cutting edge Amsterdam gaan open, met minstens 80 producties uit binnen-en buitenland op meer dan 25 gewone en ongewone locaties in de stad.

Op de Fringe ziet je onorthodoxe  theatermakers en kunstenaars die niet tot de gevestigde orde behoren. Het Amsterdam Fringe Festival is een echt makersfestival waar publiek en kunstenaars elkaar direct ontmoeten  en de bezoeker zelf curator of programmeur is. Een duik in de Fringe betekent een duik in het onbekende: stort je in de underground, ontdek de hits van morgen en laat je verbazen door een scene waarvan je het bestaan niet wist.

Karten bestellen kan hier.

Voorstellingen

bij Castrum Peregrini

.
.
Life is too good to be true: Kakofonie
Het Geluid Maastricht

2, 3, 4 september 19 uur
5 september 20 uur

!!!

This is not a commercial
11 kunstenaars vertellen hun verhaal

7, 8, 9 september 19.30 uur

& 10 september  ‘hoe zien wij Iran eigenlijk’. Lees meer!

Wacht!
Hiske Eriks

2, 3, 4 september, 20.45 uur en 22.15 uur
7, 8, 9 september, 22.15 uur

YOU ARE ALL INDIVIDUALS!

tot 10 juni 2011 bij CASTRUM PEREGRINI

Woensdag t/m zaterdag, 14-18 uur

-scroll down for english-

De tentoonstelling You are all Individuals! handelt over de spanningsvolle relatie tussen het individu en de groep. Erbij horen of niet is in alle levensstadia van elk individu een essentieel gegeven. Identiteit, geborgenheid, persoonlijke dilemma’s, uitsluiting, isolement, fanatisme zijn begrippen die in de tag cloud van iedereen thuishoren.

Nina Folkersma, curator van de tentoonstelling: “You Are All Individuals! ontleent haar titel aan een bekende scène uit de film Life of Brian van Monty Python. Op dezelfde avond dat Jezus wordt geboren, wordt in het stalletje ernaast Brian geboren. Brian wordt aangezien voor de Messias en alles wat hij zegt en doet heilig verklaard. Tot grote ergernis van Brian, die helemaal geen behoefte heeft om een volk te leiden…”.

We kennen allemaal de gevaren van een massa die blind haar leider volgt. En natuurlijk hebben we allemaal lering getrokken uit de geschiedenis. We weten dat groepen gesloten, onderdrukkend en potentieel gewelddadig zijn. We weten ook dat groepen de neiging hebben tot vijandigheid jegens degenen die buiten de groep staan, of sterker nog, dat zij doelbewust een externe vijand creëren om de eenheid en stabiliteit van de eigen groep te bewaken. Bovendien belemmert het opgaan in een groep de individuele ontwikkeling en de persoonlijke keuzevrijheid.

Maar hoe vatbaar zijn wij desalniettemin voor de aantrekkingskracht van de massa, het verlangen om één te worden met de anderen? Onderdeel uitmaken van een groep biedt immers veiligheid, een gedeelde identiteit en solidariteit. En dat is in deze tijden van angst en onzekerheid een geruststellende gedachte. De maatschappij dreigt uit elkaar te vallen door de voortdurende nadruk op het individu en haar verantwoordelijkheden. We hebben behoefte aan gemeenschappelijke idealen. Samen staan we sterker. Toch?

Wanneer slaat groepsvorming om in fanatisme? Wanneer spreken we van een gevaarlijke, bedreigende massa en wanneer van een revolutionaire collectieve beweging? De schrijver en denker Elias Canetti benadrukte al dat massavorming en fanatisme tot de ‘condition humaine’ behoort. Het is een universeel fenomeen dat niet gebonden is aan bepaalde ideologieën, religies, culturen of landen. In zijn invloedrijke studie Massa en Macht (1960) beschrijft hij de massa als een verschijnsel op zichzelf, waartoe iedereen kan behoren. De mens heeft als het ware een instinct dat hem ertoe kan brengen in een massa op te gaan.

De tentoonstelling You Are All Individuals! brengt vijf hedendaagse kunstenaars bijeen die de spanningsvolle relatie tussen individu en massa vanuit verschillende perspectieven belichten. De tentoonstelling bestaat uit een aantal bestaande werken en enkele nieuwe locatie-specifieke werken.

Castrum Peregrini, een voormalig onderduikadres uit WO II, biedt hiervoor een unieke en ideale context: de vraag naar de verhouding tussen individu en groep haakt aan bij de thema’s ‘vrijheid’ en ‘vriendschap’ en ‘cultuur’ die centraal staan in het programma van Castrum Peregrini.

We are all Fanatics! door GoranBabaali

.

Kunstenaars

Yael Bartana (Israel/Nederland, 1970) – Bartana onderzoekt in haar film- en videowerk de dynamiek van relaties tussen het individu en de staat. Bartana vertegenwoordigt  Polen op de Biënnale van Venetië juni 2011 met ‘Polish Trilogy’, meer hierover in ‘When art becomes real’, Fanatismo p 44.

Daya Cahen (Nederland, 1969) – De foto- en videowerken van Daya Cahen getuigen van een fascinatie voor de complexiteit van politieke manipulatie, propaganda en indoctrinatie. Speciaal voor deze tentoonstelling creëerde Daya Cahen een geluidskunst  werk in de kelders van Castrum Peregrini.

Köken Ergun (Turkije, 1976) – Het werk van Ergun gaat vaak over rituelen binnen groepen. In zijn eerste videowerk Untitled (2004) zien we bijvoorbeeld hoe de kunstenaar verschillende draagtypen van een hoofddoek uitprobeert, net zo lang tot hij in tranen uitbarst.

Enrique Marty (Spanje, 1969) – Marty maakt installaties, sculpturen, video’s, tekeningen, aquarellen, schilderijen. Voor You Are All Individuals! maakte hij een muurschildering.  Met schilderkunst, sculptuur en video creëert hij een beklemmend scenario, lees ‘One is a crowd’, Fanatismo p 50.

.

 Daniel Svarre (Denemarken, 1976) – Een hoofdmotief in het sculpturale werk van Daniel Svarre is de mannelijke groepsidentiteit, deze staat zowel voor solidariteit en vertrouwelijkheid, als voor agressie en uitsluiting. De installatie Group 30 (2008) en foto’s zijn te zien, zie Fanatismo, p 30.

You Are All Individuals! maakt onderdeel uit van een reeks evenementen We Are All Fanatics!  rondom het centrale thema, de gevaren voor groepsfanatisme waar, in navolging van Elias Canetti, Hannah Arendt en Sebastiaan Haffner, iedereen gevoelig voor is.  Het éénmalige, Engelstalige magazine Fanatismo verschijnt in een oplage van 25.000 exemplaren en is op aanvraag gratis verkrijgbaar.

.NRC 19 mei 2011

En lees hier de recensie in Metropolis M

English Summary

There is a famous scene in the film Life of Brian (1979) by Monty Python in which Brian, who is born on the same night as Jesus Christ and by a quirk of fate is seen as the Messiah, is trying to get rid of his disciples. Looking over the crowd of followers from his window, he shouts: ‘You don’t need to follow me. You don’t need to follow anybody. You’ve got to think for yourselves. You are all individuals’. Whereupon the crowd replies: ‘Yes, we are all individuals!’ – except for one individual who discreetly raises his arm and says: ‘I’m not’.

We know the dangers of a mass that blindly follows its leader. We are aware that groups are closed, repressing and potentially violent. We are also aware that groups have the tendency to be hostile to outsiders, or even more so, to deliberately create an external enemy so as to guarantee the unity and stability of its own group. On the other hand, how susceptible are we to the appeal of the mass. Becoming part of a group means safety, a shared identity and solidarity. In these fearful uncertain times, that is a reassuring thought. Society is on the verge of falling apart because of the continuous pressure on the individual and its responsibilities. We are in need of common ideals. Together we are stronger. Aren’t we?

The exhibition You Are All Individuals! brings together existing and new works of five contemporary artists who look into the relationship between the individual and the crowd. Why are some people more vulnerable to group formation than others? When does group behaviour turn into fanaticism? At what point do we speak of a dangerous and threatening mass and when of a revolutionary collective movement? Working in different media – photography, sculpture, painting, video and sound work – the five participating artists share a fascination for national ceremonies, patriotic acts and other rituals that are intended to reaffirm the collective identity of crowds or countries. They examine the complexities of indoctrination, faith and conviction and hope to inspire their viewers to reflect upon the power of the crowd and the individual.

You Are All Individuals! is part of the cultural manifestation We are all fanatics! in Amsterdam, and is curated by Nina Folkersma, independent curator and art critic from Amsterdam.

De grootste fanaticus uit de toneelgeschiedenis

Vrijdag 10 juni, 20uur – premiere

Speellijst

FAT

Fanaticism Awareness Test

The FAT is an online test which gives users an indication of their level of vulnerability to group fanaticism and provides them with additional information on the topic. The test and all refernce material in it was developed in a European Partnership initiated and co-ordinated by Castrum Peregrini. The FAT is still being edeveloped at present, any comments and feedback to enhance the userfriedlieness are welcome at mail@castrumperegrini.nl

See www.fanatismo.eu or click on the picture below.

Fanatismo magazine

is part of the manifestation We Are All Fanatics!

Official launch at the exhibition You Are All Individuals!
Friday 6 May 2011, 16 hrs, at Castrum Peregrini,
Herengracht 401, 1017 BP Amsterdam

Pick up your free copy at Castrum Peregrini or read the pdf in a new window.

Saturday

7 May 2011

Educational workshops and concert

Goethe Institut Amsterdam
Herengracht 470

11.00 h         introduction, presentation Fanatismo and online FAT

11.30 h         Wolf Dieter Otto: Fanaticism in a constitution

12.30 h         Lunch

13.30 h         Workshop Forum Theatre by Pele Association, Porto

15.30 h         Coffee

16.00 h         ‘Kasperl fanatisch’ by the Volkshochschule Hietzing, Vienna

17.00 h         drinks

18.00 h         Concert: Richard Strauss, Capriccio

20.00 h         diner

If you want to participate all day or in parts of the programme please subscribe by sending an e-mail to mail(at)castrumperegrini.nl

Participation is free of charge.

.

We are all fanatics!

Friday 6 May, 20hrs
De Verdieping, Amsterdam

This evening in co-operation with De Verdieping was part of the manifestation We are all fanatics!

The international renown historian and novelist Philipp Blom revealed in a breathtaking contribution why we are all vulnerable to fanaticism.

A panel reacted on his statements. With Ram Manikkalingam, Theu Boermans and Iris van der Tuin. Chris Keulemans will lead the conversation.

The evening opened with Schönbergs Verklärte Nacht played by students of the Amsterdam Conservatoire and the Salzburger Mozarteum.

Finally Dirk Jansen and Michiel van Iersel launched the online Fanaticism Awareness Test. See Fanatismo.eu

Keynote speech

Philipp Blom is a historian, novelist, journalist and translator. His historical works include a history of the Encyclopaedia by Diderot and d’Alembert that sparked the Enlightenment in France. He has also published an English translation of Geert Mak’s Amsterdam (1999). His recent prizewinning books include The Vertigo years and The Wicked Company.

As a journalist, Blom has written for newspapers in Britain, for various German-language publications and for Vrij Nederland in the Netherlands, as well as for other magazines and journals, the BBC, and German radio stations. He currently hosts a live cultural programme on Austrian National Radio.
.

Panel discussion

Ram Manikkalingam is director of the Dialogue Advisory Group and professor for International Relations at the University of Amsterdam. He was Senior Advisor for the previous President of Sri Lanka and assistant director of The Rockefeller Foundation, pioneering the frontier of global philanthropy.

Theu Boermans is an actor, screenwriter, stage and film director. He is the artistic director of the National Theater in The Hague. Recently, he directed the successful musical “Soldaat van Oranje”, a story about a group of friends, trying to survive WW II each in their own way. Some of them become spies.

Iris van der Tuin is currently assistant professor at Gender Studies, Utrecht University. She lectures on feminist theory and methodology, feminist classics, and philosophy of science. When it comes to her research, she is interested in the new (feminist) materialism and ‘generationality’.

Chris Keulemans is a traveling writer and journalist, based in Amsterdam. He has written articles and essays about artists in troubled societies. His travels brought him to places such as Algiers, Ramallah, Beirut, Sarajevo, Jakarta and Tirana. He is the former director of De Balie, centre for culture and debate in Amsterdam. This year, he will open De Tolhuistuin, a new arts centre on the other side of the river in Amsterdam.

If you think this statement does not apply to you, we strongly advise you to reconsider because: we ARE all fanatics! Everyone, no matter of his/her education, social background, gender, race or age, is vulnerable for group fanaticism. It belongs to the human kind like sex and the longing for security. During the manifestation you can find out why and how to deal with this fact.

.
How Fanatic Are You?

The most confronting element of We are all Fanatics! is the online Fanaticism Awareness Test. Be brave and test your own vulnerability to group fanaticism! Based on your personal score, the site brings back specific information. Do the test and compare your personal score with others. Scary!
.

Locations of the manifestation:

Castrum Peregrini: exhibition, launch of Fanatismo, salon evenings
.
De Verdieping: debate evening, concert, launch of online FAT
.
Goethe Institut Amsterdam: workshops, concert

Please find an overview of the full programme at the home page, the agenda of Castrum Peregrini.
.

Friday 6 May 2011, 16hrs

Friday 6 May 2011, 20 hrs

Saturday 7 May, 11-20 hrs

13 May 2011, 20 hrs

Location: exhibition You are all individuals! at Castrum Peregrini, Herengracht 401, Amsterdam.

14 May 2011, 16 hrs

.

20 May 2011, 20 hrs

Location: exhibition You are all individuals! at Castrum Peregrini, Herengracht 401, Amsterdam.

27 May 2011, 20 hrs

Location: exhibition You are all individuals! at Castrum Peregrini, Herengracht 401, Amsterdam.

.

10 June 2011, 20 hrs

Location: exhibition You are all individuals! at Castrum Peregrini, Herengracht 401, Amsterdam.

The manifestation is being made possible through the generous support of:

Mondriaan Stichting, 
Amsterdams Fonds voor de Kunsten
Stichting Democratie en Media
Lifelong Learning Program of the European Commission
Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Holland 
Embassy of Austria 
 

Partners

Stefan Zweig Genootschap
On File
Goethe Institut Amsterdam
Dialogue Advisory Group
De Verdieping
Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie 

.
This manifestation finalizes the Grundtvig Learning Partnership ´FAT- Fanaticism Awareness Test´supported by the Lifelong Learning Program of the European Commission; The partnership project was initiated by Castrum Peregrini and coordinated  in close collaboration with the Goethe Institut Amsterdam. Involved EU partners: Pele Association, Porto, Portugal; Tolerance Institute Lodz, Poland; Volkshochschule Hietzing, Vienna, Austria.

.

Please scroll down for the english version

Op 6 en 7 mei wordt in Amsterdam tijdens de culturele manifestatie {Fanatisme} de aandacht gevestigd op de gevaren van groepsfanatisme

Iedereen, ongeacht sociale achtergrond, opleidingsniveau, geslacht of leeftijd, is gevoelig voor groepsfanatisme. Het zit in de natuur van de mens en hoort tot één van de oerdriften die we al dan niet in toom weten te houden. Mensen worden meegezogen in een groep en doen wat de anderen ook doen. Ze lijken niet meer onafhankelijk te kunnen denken en dragen de opvattingen van de groep uit als de enige waarheid, desnoods met geweld.

De enige remedie tegen groepsfanatisme is de bewustwording bij individuen dat ook zij vatbaar zijn voor het fenomeen. De manifestatie {Fanatisme} presenteert een aantal formats dat op onderhoudende en informatieve wijze dit latente gevaar onder de aandacht brengt.

De meest in het oog springende is De Fanatisme Meter. Met deze online test www.defanatismemeter.nl kan iedereen zijn/haar vatbaarheid voor groepsfanatisme inzichtelijk maken. Op basis van de individuele score biedt de meter specifieke informatie aan. De Fanatisme Meter wordt vrijdag 6 mei gepresenteerd in De Verdieping van het Trouwgebouw, te Amsterdam.

Die avond wordt tevens de eenmalige glossy Fanatismo voorgesteld. Het gratis Fanatismo wordt in een oplage van 15.000 stuks verspreid door heel Nederland en een aantal Europese landen. Internationaal vermaarde deskundigen en kunstenaars verlenen hieraan hun medewerking, zoals Philipp Blom, Draqan Klaic, Diana Pinto, Ram Manikkalingam, Enrique Marty, e.a.. Zie kader. [de glossy Fanatismo: literaire en sociologische artikelen wisselen elkaar af met luchtige beeldessays, columns, interviews, e.d.. Fanatismo is in pakketten van 20 stuks tegen porto- en verpakkingskosten te bestellen bij mail@castrumperegrini.nl]

De middag van vrijdag 6 mei opent de tentoonstelling “You Are All Individuals” waarin curator Nina Folkersma de spanningsvolle relatie tussen individu en massavorming vanuit verschillende perspectieven belicht; met bestaand of locatiespecifiek werk van Yael Bartana, Daya Cahen, Köken Ergun, Enrique Marty en Daniel Svarre. De tentoonstelling loopt tot en met 12 juni. Gedurende de tentoonstelling wordt een randprogrammering georganiseerd met films, lezingen, discussies en rondleidingen, in samenwerking met On-File.

De avond van 6 mei vindt een openbaar gesprek plaats in De Verdieping van het Trouwgebouw, met keynote speaker Philipp Blom. De panelleden Diana Pinto, Theu Boermans en Ram Manikkalingam gaan in gesprek, o.l.v. Chris Keulemans.

Een uitvoering van Schönberg’s “Verklärte Nacht” wordt tijdens het avondprogramma ten gehore gebracht door het Mozarteum uit Salzburg i.s.m. het Amsterdam Sweelinck Orkest. Schönberg’s werk werd in de jaren dertig door het Nazi regime als “entartet” in de ban gedaan.

Op zaterdag 7 mei worden in het Goethe Institut Amsterdam diverse workshops rondom het thema georganiseerd en ook heir wordt de dag afgesloten met de uitvoering van ‘entartete’ componisten.

{Fanatisme} is de slotmanifestatie van een samenwerkingsproject van diverse Nederlandse en Europese culturele organisaties. De manifestatie wordt geïnitieerd en georganiseerd door de Amsterdamse Stichting Castrum Peregrini, een voormalig onderduikadres uit WO II; i.s.m. Stefan Zweig Genootschap, Goethe Institut, De Verdieping, On-File en The Dialogue Advisory Group (DAG) Amsterdam.

De Manifestatie {Fanatisme} is mogelijk gemaakt door de Stichting Democratie en Media, De Mondriaan Stichting en het Amsterdamse Fonds voor de Kunst.

Voor een compleet overzicht van het programma en informatie: www.castrumperegrini.org

Contactpersoon bij stichting Castrum Peregrini:        Frans Damman

T: 020 6235287             M: 06 23367491

f.damman@castrumperegrini.nl

————————————————————————————

PRESS RELEASE: WE ARE ALL FANATICS!

April 2011

The focus of the cultural manifestation WE ARE ALL FANATICS! on May the 6^th and 7^thin Amsterdam will be the dangers of group fanaticism.

Everyone, regardless of their social background, level of education, gender or age is vulnerable for group fanaticism; this sensitivity is part of our human nature. People can be sucked into groupthink and act alike. When this happens, people stop acting and thinking independently and start perceiving messages advertised by their group as being the one and only truth.

A way to prevent group fanaticism is creating awareness of the fact that everybody is vulnerable to this phenomenon. The WE ARE ALL FANATICS! manifestation is organized in line with this belief. During the manifestation, several formats that shed light on this latent danger are presented. The most prominent format used is the FAT, the Fanaticism Awareness Test: an online test www.fanatismo.eu which gives users an indication of their level of vulnerability to group fanaticism and provides them with additional information on the topic. The Fanaticism Awareness Test will be launched on May the 6^th at De Verdieping of the Trouwgebouw in Amsterdam.

On the same evening, the one-off glossy Fanatismo will be officially presented. 25,000 copies of the free magazine will be distributed all over Europe. Internationally renowned experts have contributed to the edition, among them Philipp Blom, Dragan Klaic, Diana Pinto, Ram Manikkalingam and Enrique Marty.

[the glossy Fanatismo: a magazine which combines literary and sociological articles with accessible pictorial essays, columns, interviews and more. Fantismo can be ordered in packets of 20 copies, for which you will only have to pay postage. For orders please contact us on mail@castrumperegrini.nl]

On the afternoon of Friday May the 6^th the exhibition of curator Nina Folkersma called “You are all individuals” opens its doors. In the exhibition, the tension between the individual and the masses is represented from different perspectives by making use of location-specific work of Yael Bartana, Daya Cahen, Köken Ergun, Enrique Marty and Daniel Svarre. The exhibition closes on June 12, 2011. In addition to the exhibition, a rich programme of films, lectures, discussions and guided tours will take place. The programme is organized in close cooperation with On-File.

On the evening of May 6, Phillipp Blom will give a keynote speech and enter into a discussion with Theu Boermans, Ram Manikkalingam, Iris van der Tuin. This round-table will be chaired by Chris Keulemans.The evening will take place in De Verdieping of het Trouwgebouw.

The Mozarteum from Salzburg and the Amsterdam Sweelinck Orkest will perform Schönberg’s “Verklärte Nacht”. Schönberg’s work was banned by the Nazis as ‘entartet’.

On Saturday May the 7^th the Goethe Institut Amsterdam hosts several workshops on the theme of fanaticism.

WE ARE ALL FANATICS! is the final manifestation of collaboration of diverse Dutch and European cultural organisations. The manifestation will be initiated and organized by Castrum Peregrini, a foundation based in an Amsterdam building that provided shelter for people who hid from the Nazis during World War II.

The event is organized with the collaboration of the Stefan Zweig Foundation, the Goethe Institut Amsterdam, De Verdieping, On-File and The Dialogue Advisory Group (DAG).

The event WE ARE ALL FANATICS! is made possible by the support of Stichting Democratie en Media, De Mondriaan Stichting, Prins Bernhard Cultuurfonds NH, the Amsterdam Fonds voor de Kunst and the Embassy of Austria.

For more information and the complete programme of WE ARE ALL FANATICS! go to www.castrumperegrini.org

Contact:

Frans Damman

M: 0031 6 23367491

E: f.damman@castrumperegrini.nl

Castrum Peregrini

Herengracht 401

NL – 1017 BP  AMSTERDAM

Op zondag, 6 maart, tussen 14 en 18 uur vindt de finissage plaats van de succesvolle tentoonstelling Matter of Monument.

Welkom allen om dit bij te wonen onder het genot van een glaasje, samen met de kunstenaars en de curatoren.

Om 16 uur organiseren we een veiling van de zeefdrukken van Michiel Schuurman.

Michiel Schuurman, één van de kunstenaars van Matter of Monument, ontwierp speciaal voor deze tentoonstelling een set van vier spraakmakende zeefdrukken op A0 formaat. Op de Kunstpagina van Het Parool werd op woensdag 9 februari maar liefst een hele pagina besteed aan deze serie.

De zeefdrukken zijn dan ook niet meer verkrijgbaar, op drie complete sets van ieder vier verschillende zeefdrukken na a.s. zondag.

Die drie sets worden tijdens de finissage geveild door Annelien Kers van ONGEKEND Young Masters @ Auction www.ongekend.nu

Liefhebbers, wees erbij, want dit is éénmalig.

Tot zondag!

In a European Community funded project cultural organizations with an educational mission (such as Castrum Peregrini, the Goethe Institute and the Volkshochschule in Vienna) from 5 European countries have worked together on the theme of fanaticism. At the final partners meeting in Amsterdam on 6 may 2011 all European partners will launch and discuss the main outcomes of the project: an online fanaticism awareness tool, a Europe-wide published ‘once in a lifetime’-magazine on fanaticism and a range of educational material. The broad Dutch audience will be addressed through an evening at Felix Meritis, with keynote speeches, a roundtable discussion and a concert alongside an exhibition opened the same day with 6 internationally renowned artists addressing the subject of fanaticism.

In the FAT project (Fanaticism Awareness Tool), fanaticism was approached as a characteristic given of human nature, not something to be looked after in ’others’. It is seen as a danger to which every individual is exposed. Moreover the self awareness bears the potential to gain an understanding of tolerance that lies far beyond the usual indifference. Only by overcoming the distance between image and identity in terms of fanaticism a true understanding of tolerance is the inevitable added value.

Questions dealt with in the project: what is fanaticism? when and why does one gets fanatic? why is one individual more vulnerable than the other? what is needed to realize one has tendencies towards fanaticism? when can you call somebody fanatic?

Europe has a long history of religious, political, racist and economical fanaticism that has had disastrous effects on the development of the continent. That threat is existing until today and is likely to be a reality in future societies, too. Elias Canetti, Sebastian Haffner and Hannah Arendt highlight that fanaticism belongs to the ’condition humaine’. It is thus a universal phenomenon, not bound to specific races, cultures or countries. The only harness for individuals against this human characteristic is to improve their self awareness towards it. The main objective of the project was the development of strong tools to create self awareness of one’s vulnerability for fanaticism in a playful but effective way in different countries of the EU.

Op 27 januari opende de tentoonstelling Matter of Monument. Foto’s van Bart Dykstra.

Op 29 januari 2011 werdt Gisèle door Burgemeester van der Laan geriddert. Foto’s van Simon Bosch.  

.
30 januari – 6 maart 2011

Tentoonstelling, salonavonden, rondleidingen

Opening: 27 januari, 17-20 uur
Debatavond: 11 februari
Discursieve avond: 17 februari
Finnisage: 6 maart

Hoe verhouden erfgoed en geschiedschrijving zich tot wat geschied is? Wanneer een gebeurtenis wordt vastgelegd in een verhaal of object, wordt ze daarmee afgebakend of dient ze juist als inleiding op een vervolg? De tentoonstelling Matter of Monument brengt een generatie kunstenaars bijeen die de invloed onderzoekt van de overgeleverde iconen en narratieven van historische tijdsbeelden op de huidige veranderingen en de waardering van stedelijke waarden.

Het pand van Castrum Peregrini speelt in de tentoonstelling de rol van tijdscapsule, omdat het zelf de (be-)houder is van meerdere verhalen en gedaantes uit verschillende episodes van het verleden en daarmee als voorbeeld voor haar omgeving kan dienen. Als 17^de eeuwse bouwwerk is het onderdeel van de historische grachtengordel van Amsterdam, die recent op de Werelderfgoedlijst van UNESCO is geplaatst. De grachtengordel is de gestolde verschijningsvorm van de Gouden Eeuw, symbool van nationale identiteit.

De werken die in Matter of Monument worden getoond hebben op een persoonlijke manier betrekking op het pand van Castrum Peregrini en nemen een eigen standpunt in over “verschijnen” en “verdwijnen” en de keuzes die we daarin hebben. Welke momenten worden monumenten? Welke verhalen worden (door-) verteld? Waar liggen in tijden van honger naar behoud de kansen voor (stedelijke) ontwikkeling? Houdt de UNESCO status een belangrijk cultuurhistorisch verhaal in stand of weerhoudt het ons dit verhaal verder uit te schrijven?

.

KUNSTENAARS

Simon Bosch — 1978, simonbosch.nl

Claire Harvey — 1976, claireharvey.net

Inti Hernandez — 1976, intihernandez.com

Wieki Somers & Dylan van den Berg —1976 & 1971
work together as Studio Wieki Somers, wiekisomers.com 

Michiel Schuurman — 1974, michielschuurman.nl

Bas de Wit — 1977, basdewit.com
.
.

CURATOREN

Saskia van Stein en Huib Haye van der Werf

.
 .. 
OPENINGSTIJDEN / ENTREE / LOCATIE

De tentoonstelling is van woensdag tot en met zondag te bezichtigen tussen 14 en 18 uur.
Locatie: Herengracht 401, Amsterdam / ingang Beulingstraat
Entree 7 euro

.

RONDLEIDINGEN

Op zaterdag 5 en 19 februari en 5 maart  geeft een acteur rondleidingen door het pand van Castrum Peregrini. Daarbij verandert hij per rondleiding van personage en vertelperspectief. Zijn verhalen zijn gebaseerd op de gelaagde geschiedenis van het pand en de mensen die er hebben geleefd. Oorlog, economische crisis en welvaart, verbouwing, politiek, maatschappelijke onrust en vrede hebben het pand zichtbaar beïnvloed en gevormd tot wat het nu is.

Schrijf u snel in, de plaatsen zijn beperkt: mail@castrumperegrini.nl 
Entree 10 euro
Gereduceerd tarief 5 euro
Als jaarvriend Castrum Peregrini 2011 heeft u vrij toegang

.
GESPREKSAVOND
HOE TE LEVEN IN EEN MO(NU)MENT?

Op vrijdag 11 februari om 20 uur in het pand van Castrum Peregrini, Herengracht 401, delen Dirk van Weelden (schrijver) en Barbara Visser (beeldend kunstenaar)hun gedachten met elkaar en het publiek over hoe men als individu om kan gaan met een mo(nu)ment.

Reserveren via mail@castrumperegrini.nl 
Entree 7 euro
Als jaarvriend Castrum Peregrini 2011 heeft u vrij toegang

.
DISCURSIEVE AVOND
DE WAARDE VAN HET VERLEDEN IN DE TOEKOMST

Op donderdag 17 februari  om 20 uur in het pand van Castrum Peregrini, Herengracht 401, vindt een discursieve avond plaats waarin het deels professional audience de gelegenheid krijgt om met diverse sprekers een gesprek aan te gaan over de recente toekenning van de Werelderfgoedstatus van UNESCO aan de Amsterdamse Grachtengordel.

Deze avond wordt georganiseerd in samenwerking met ARCAM
Reserveren via mail@castrumperegrini.nl
Entree 7 euro 

.
MET DANK AAN

AFK, Prins Bernard Cultuurfonds, SNS Reaalfonds, ARCAM

.