Michiel van Iersel, geestelijke vader van het Aura project en curator van gelijknamige tentoonstelling stuurde de volgende post.
Dit voorjaar biedt het pand van Castrum Peregrini aan de Herengracht 401 onderdak aan het zogenaamde ‘Aura-project’: een multidisciplinaire tentoonstelling van hedendaagse kunst en een reeks van vijf salonavonden. Kunstenaars uit verschillende artistieke disciplines is gevraagd om een stuk (object, verhaal of persoon) van Castrum Peregrini te adopteren en in de vorm van een een nieuwe plek en betekenis te geven in het pand aan de Herengracht 401. We zien het als een groot experiment. We hopen dat de confrontatie tussen deze historische plek en hedendaagse kunst tot onverwachte resultaten zal leiden en dat het de toekomstige positie van Castrum Peregrini als cultureel centrum versterkt.
Castrum Peregrini is van oudsher een plek waar kunstenaars en intellectuelen bij elkaar komen. Dat begon bij de eerste ontmoeting van de oprichters, Wolfgang Frommel en Gisele. Wolfgang was een dichter en Gisele is tot op de dag van vandaag een zeer veelzijdig beeldend kunstenaar. Voor de oorlog waren zij beide bevriend met vooraanstaande dichters zoals Eddy du Perron en Adri Roland Holst. Gisele was in de leer geweest bij de gerenommeerde kunstschilder en glazenier Joep Nicolas. Tijdens de Tweede Wereldoorlog lazen de onderduikers veel en putten ze kracht uit de literaire werken en gedichten van bijvoorbeeld Dante, Goethe, Nietzsche en de Duitse dichter Stefan George. Beroemde kunstenaars in exil, zoals Max Beckmann, kwamen regelmatig op bezoek in het pand aan de Herengracht. En ook na de oorlog, toen Castrum Peregrini als uitgeverij het gelijknamige literaire tijdschrift uitgaf, bleven er nauwe banden bestaan met schrijvers en schilders uit binnen- en buitenland. Mensen als Cees Nooteboom, Rüdiger Safranski en Georg Baselitz behoorden tot de vele gasten.
Inmiddels heeft een nieuwe generatie het stokje overgenomen en transformeert Castrum Peregrini langzaam tot een openbaar cultureel centrum. Het is een goed moment om de balans op te maken en belangrijke vragen te stellen over de historische en toekomstige ontwikkeling. Want hoe ga je om met de erfenis van een bewogen verleden in tijden van grote verandering? Biedt het gedachtegoed van Gisele, Wolfgang en al die andere illustere namen ook nu nog aanknopingspunten voor verdere ontwikkeling. Wat te doen met alle tradities en rituelen die tijdens en na de oorlog zijn ontstaan in de beslotenheid van de onderduikgemeenschap? Kunnen kernbegrippen als ‘vrijheid’ en ‘vriendschap’, die als een rode draad door de geschiedenis van Castrum Peregrini lopen, ook nu en in de toekomst een actuele betekenis krijgen? En wat te doen met al die bijzondere spullen, de duizenden boeken, manuscripten, sculpturen en tekeningen die in ruim een halve eeuw verzameld zijn en die stuk voor stuk uitdrukking geven aan het unieke karakter van Castrum Peregrini?
Om op deze en andere belangrijke vragen een antwoord te krijgen grijpen we terug op de kunsttraditie van Castrum Peregrini en doen we een beroep op de menselijke verbeeldingskracht. Hiertoe hebben we in totaal twaalf hedendaagse kunstenaars en schrijvers gevraagd om een eigenzinnige visie te geven op het voormalige onderduikadres aan de Herengracht. Het zijn overwegend kunstenaars die in hun werk gebruikmaken van bestaande (historische) objecten, ruimtes, verhalen of beelden. Met hun werk leggen ze historische feiten bloot, ontmaskeren ze cliches of voegen ze nieuwe betekenislagen toe aan bestaand (beeld)materiaal. We denken dat deze kunstenaars de geschiedenis van Castrum Peregrini kunnen herinterpreteren en zullen vertalen naar de huidige tijd. Bovenal hopen we op indringende, verwarrende, zinnenprikkelende en vooral unieke beelden en klanken.
Gedurende de looptijd van het project biedt Castrum Peregrini ook onderdak aan een salon nieuwe stijl. Hiermee willen we ruimte creëren voor kunstenaarspresentaties en publieke debatten. We hopen op een ontmoeting tussen verschillende generaties en artistieke tradities. Op de laatste dag wordt het Aura-project in stijl afgesloten met een finissage: een avond vol optredens, eten, drinken en de presentatie van de catalogus in het bijzijn van de kunstenaars en de andere deelnemers en bezoekers.
De komende weken en maanden doen we verslag van ‘the making of..’ van het Aura-project en kunnen we gelijdelijk meer details geven over de kunstenaars, hun projecten en het programma van de salon-avonden en de finissage. We zien het Aura-project en de weblog nadrukkelijk als ‘work in progress’ en in deze fase roept het vast nog meer vragen op dan dat wij antwoorden kunnen bieden. Gelukkig is het internet per definitie interactief, dus schroom niet om reacties te leveren en vragen te stellen.
