Mazen Khaled in gesprek

Grensoverschrijdend

14 juni 2013

i.s.m. Prince Claus Fund

door Vincent van Velsen
Op de laatste avond van zijn recidence op uitnodiging van het Prins Claus Fonds toonde Libanese en filmmaker Mazen Khaled verschillende video’s aan een select publiek. Tussen de films door vertelde hij over zijn inspiratiebronnen en drijfveren. In zijn oeuvre spelen thema’s zoals vervreemding, verbondenheid, lichamelijkheid, homoseksualiteit en toebehoren een belangrijke rol.
IMG_4401De eerst getoonde film, Jump, heeft Mazen Khaled bewerkt en geëdit tijdens zijn verblijf bij Castrum Peregrini, hoewel deze werd gepresenteerd als work in progress. Tijdens de film kijken we vanuit het standpunt van de filmer zelf, die jonge mannen gade slaat die van een vrij hoge balustrade van de kustpromenade in Beiroet in zee springen. Deze kust is bezaaid met rotsen en stenen waardoor in zee duiken een balans vereist tussen het vinden van de juiste plek om in het water te springen, op straffe van verwondingen, en tegelijkertijd toch te pronken met hun lijf en vaardigheden. De mannen nemen verschillende poses aan en gebruiken allerhande technieken tijdens het duiken. Natuurlijk worden theatrale bewegingen gestimuleerd door de aanwezigheid van de filmer, het is duidelijke dat de duikers zich hiervan bewust zijn. Naast het duiken vanaf de boulevard, springen de duikers ook van lager gelegen plaatsen. Het is hier dat zij in een soort king of the hill activiteit geraken op een van de betonnen blokken die half in het water is gelegen . De fysieke interacties tussen de louter mannelijke duikers kunnen door buitenstaanders als seksueel gerelateerd geïnterpreteerd worden, waardoor ze een ietwat dubieuze sfeer over zich afroepen. Mazen Khaled gaf aan dat deze ambivalentie een van de aspecten was die zijn interesse in deze groep wekte. Verder merkte hij op dat de individuen die we zien onderdeel zijn van een specifieke subcultuur van Beiroet, die zich letterlijk buiten de samenleving begeeft, gesymboliseerd door het domein achter de balustrade van de boulevard. Daar buiten hebben ze hun eigen regels en specifieke vormen van (fysieke) communicatie.

De film behandelt grenzen en scheidingen door middel van een subcultuur, wat op zich weer een relatie heeft met de thema’s verbondenheid en sociale identiteit. Tijdens het gesprek werd aan de frequente reiziger Mazen Khaled gevraagd waarom hij, juist omdat zijn oriëntatie zo mondiaal ligt, zich toch specifiek op de situatie in Libanon richt. In zijn antwoord gaf Khaled aan dat het precies deze globale oriëntatie was die hem anders en specifieker naar zijn thuisland doet kijken. Richting het einde van de film betreedt de filmer de sfeer van de subcultuur, waar hij zich bij de duikers voegt en meegaat in hun activiteiten. De toeschouwer ervaart deze transformatie mede, vanwege het persoonlijke gezichtspunt van de camera. Het water krijgt hier een metaforische betekenis. Zoals water van veraf hard en ondoordringbaar lijkt, blijkt dit initiële idee niet op te gaan als de sprong wordt gemaakt: water is makkelijk te betreden mits men de sprong durft te nemen. Ditzelfde gaat op voor de groep duikers. De afgezonderde groep mannen lijkt in eerste instantie eveneens onbereikbaar en een afgesloten geheel, maar blijkt bij het betreden van hun territorium open en benaderbaar voor vreemden; hun grenzen blijken alleen geografisch te zijn, in plaats van concreet. Het is gemakkelijk te mengen en mee te doen in de groep, wanneer men hun regels aanvaardt en mee gaat in de specifieke manier van communicatie en (fysieke) interactie.

PCF_logo_txt_NL_zwart